Stan opon ma bezpośredni wpływ na bezpieczeństwo jazdy oraz komfort podróżowania. Wielu kierowców nie zdaje sobie sprawy, że zużyte lub uszkodzone opony mogą znacznie zwiększyć ryzyko wypadku. Dowiedzcie się, jak rozpoznać oznaki zużycia opon, które jasno wskazują, że nadszedł już czas na ich wymianę.
Dlaczego regularna kontrola stanu opon jest ważna?
Regularna kontrola opon to ważny aspekt dbania o bezpieczeństwo na drodze. Stan ogumienia bezpośrednio wpływa na wiele aspektów jazdy, takich jak przyczepność, stabilność pojazdu oraz droga hamowania.
Opony to jedyny element pojazdu, który ma bezpośredni kontakt z nawierzchnią, więc ich stan odgrywa ogromną rolę w utrzymaniu kontroli nad samochodem, zwłaszcza w trudnych warunkach atmosferycznych.
Jakie są oznaki zużycia bieżnika?
Stan bieżnika w oponach jest jednym z głównych czynników, który kierowcy powinni regularnie kontrolować. Bieżnik jest zaprojektowany tak, aby odprowadzać wodę, zapewniać przyczepność i stabilność pojazdu, dlatego jego stan jest bardzo ważny dla bezpieczeństwa.
Te oznaki zużycia bieżnika powinny zwrócić Waszą uwagę:
Głębokość bieżnika poniżej normy - przepisy w Polsce wymagają, aby głębokość bieżnika wynosiła co najmniej 1,6 mm. Jednak dla zachowania pełnej przyczepności, zwłaszcza na mokrej nawierzchni, zaleca się, aby głębokość nie spadała poniżej 3 mm dla opon letnich i 4 mm dla opon zimowych. Jeśli bieżnik jest zbyt płytki, opona traci zdolność do odprowadzania wody, co zwiększa ryzyko aquaplaningu.
Widoczne wskaźniki zużycia bieżnika - większość nowoczesnych opon posiada specjalne wskaźniki zużycia, tzw. TWI (Tread Wear Indicator). To niewielkie wypustki umieszczone w rowkach bieżnika. Jeśli powierzchnia bieżnika zrówna się z tymi wskaźnikami, oznacza to, że opona osiągnęła minimalną dopuszczalną głębokość i wymaga wymiany.
Nierównomierne zużycie bieżnika – będzie widoczne przy bardziej zużytych krawędziach lub środku opony. Takie zjawisko może wskazywać na problemy z ciśnieniem powietrza, geometrią zawieszenia lub zbieżnością kół. Jeśli bieżnik jest bardziej zużyty po jednej stronie, warto sprawdzić ustawienie zbieżności, inaczej może ona prowadzić do trudności w prowadzeniu pojazdu i zwiększonego zużycia paliwa.
Płaskie miejsca na oponie - lub miejsca, w których bieżnik jest wyraźnie bardziej zużyty, mogą powstawać na skutek gwałtownego hamowania lub problemów z zawieszeniem. Wówczas opony mogą powodować wibracje podczas jazdy i obniżać komfort prowadzenia.
Przebarwienia i pęknięcia - choć są oznaką starzenia się gumy, to mogą również wskazywać na zużycie bieżnika. Pęknięcia na bieżniku lub ścianach bocznych opony mogą osłabiać jej strukturę i zwiększać ryzyko uszkodzenia podczas jazdy.
Ząbkowanie bieżnika - może być oznaką zużycia spowodowanego problemami z zawieszeniem, amortyzacją lub zbieżnością kół. Takie opony mogą generować większy hałas podczas jazdy.
Utrata przyczepności i wydłużona droga hamowania - jeśli samochód ma problemy z utrzymaniem przyczepności, zwłaszcza na mokrej nawierzchni lub droga hamowania jest wydłużona, może to oznaczać, że bieżnik jest już zbyt zużyty i należy wymienić opony.
Jak zmierzyć głębokość bieżnika?
Można to zrobić za pomocą specjalnego głębokościomierza lub przedmiotów codziennego użytku, jak np.: moneta. Wystarczy umieścić wskaźnik w jednym rowku opony i zaznaczyć miejsce, w którym będzie wystawać ponad gumę. Wysokość to aktualna głębokość bieżnika.
Jeśli nie macie głębokościomierza, możecie użyć monety jako sposobu na orientacyjne zmierzenie głębokości bieżnika. Włóżcie monetę do rowka – jeśli widzicie całą wewnętrzną krawędź monety (z wizerunkiem obrysu) oznacza to, że bieżnik może być zbyt płytki.
Pamiętajcie, aby mierzyć głębokość bieżnika w kilku miejscach na obwodzie opony, ponieważ zużycie może być nierównomierne. Warto również sprawdzić każdą oponę, aby upewnić się, że wszystkie są w odpowiednim stanie do bezpiecznej jazdy.
Widoczne uszkodzenia na oponach – co zrobić?
Jeśli na oponach zauważycie widoczne uszkodzenia, takie jak pęknięcia, wybrzuszenia czy przecięcia, powinniście zareagować jak najszybciej, aby zapewnić sobie bezpieczeństwo podczas jazdy.
Do uszkodzeń zalicza się np.: osłabienie struktury opony, które może zwiększać ryzyko awarii, zwłaszcza podczas jazdy z większą prędkością lub w trudnych warunkach. Wówczas należy odwiedzić mechanika, który oceni stan opony i zdecyduje, czy nadaje się do naprawy czy konieczna będzie jednak jej wymiana.
Jeśli uszkodzenie jest głębokie lub znajduje się na bocznej ścianie opony, wówczas konieczna będzie wymiana na nową.
Uwaga - ignorowanie widocznych uszkodzeń opon może prowadzić do nagłego pęknięcia opony, co w skrajnych przypadkach może zakończyć się utratą kontroli nad pojazdem. Dbajcie o swoje bezpieczeństwo i regularnie sprawdzajcie stan opon, a w razie potrzeby działajcie szybko, aby uniknąć potencjalnych zagrożeń.
Nierównomierne zużycie opon – co może je powodować?
Jednym z najczęstszych powodów jest niewłaściwe ciśnienie powietrza w oponach – jeśli jest zbyt niskie lub zbyt wysokie, to opony zużywają się nierównomiernie, powodując większe ścieranie środkowej części bieżnika lub jego krawędzi.
Kolejnym powodem mogą być problemy z geometrią zawieszenia, takie jak nieprawidłowa zbieżność lub kąt pochylenia kół. Jeśli ustawienia te nie są zgodne ze specyfikacją producenta, opony mogą zużywać się bardziej po jednej stronie, co wpływa na prowadzenie samochodu i może zwiększać zużycie paliwa.
To zjawisko może być również wynikiem zużytych amortyzatorów lub innych elementów zawieszenia, które powodują, że koła nie utrzymują stałego kontaktu z nawierzchnią.
Spadek przyczepności auta – co to znaczy?
Spadek przyczepności samochodu oznacza, że opony tracą zdolność do skutecznego kontaktu z nawierzchnią, co negatywnie wpływa na kontrolę nad pojazdem. Przyczepność jest ważnym czynnikiem, który umożliwia bezpieczne pokonywanie zakrętów, skuteczne hamowanie oraz stabilną jazdę w różnych warunkach pogodowych.
Kiedy przyczepność spada, samochód może łatwiej wpadać w poślizg, a droga hamowania staje się znacznie dłuższa. Przyczyną tego stanu mogą być zużyte opony, które mają zbyt płytki bieżnik, co ogranicza ich zdolność do odprowadzania wody i zwiększa ryzyko aquaplaningu.
Innym powodem spadku przyczepności mogą być niskie temperatury i niedostosowanie rodzaju opon do sezonu – na przykład jazda na oponach letnich w zimowych warunkach.
Warto też zwrócić uwagę na jakość gumy, która z czasem traci swoje właściwości i staje się twarda, co również obniża przyczepność.
Jak rozpoznać zbyt stare opony?
Wiek ogumienia wpływa na ich właściwości i zdolność do zachowania przyczepności. Opony, które są zbyt stare, nawet jeśli nie wykazują dużego zużycia bieżnika, mogą stracić elastyczność i stać się twarde, co zmniejszy ich przyczepność i zwiększa ryzyko poślizgu.
Jednym z pierwszych sposobów rozpoznania wieku opon jest sprawdzenie numeru DOT, który znajduje się na ścianie bocznej opony. Ostatnie cztery cyfry tego numeru oznaczają tydzień i rok produkcji – na przykład „2318” oznacza, że opona została wyprodukowana w 23. tygodniu 2018 roku. Jeśli opona ma więcej niż 6–10 lat, powinna zostać wymieniona, niezależnie od jej stanu zewnętrznego.
Stare opony można również rozpoznać po widocznych oznakach starzenia się gumy. Mogą to być drobne pęknięcia na powierzchni bieżnika lub ścianie bocznej, które świadczą o tym, że materiał stracił swoją elastyczność i wytrzymałość. Tego rodzaju pęknięcia są wynikiem utleniania i działania promieniowania UV, które powodują degradację gumy z upływem czasu. Ponadto opony mogą stać się twardsze, co łatwo zauważyć podczas jazdy – samochód może wydawać się mniej stabilny, a przyczepność na mokrej nawierzchni wyraźnie się pogarsza.
Jeśli zauważycie, że Wasze opony są stare, nawet jeśli bieżnik wygląda na niewiele zużyty, powinniście rozważyć ich wymianę. To szczególnie ważne, gdy samochód stoi przez dłuższy czas bez ruchu, co może przyspieszać proces starzenia się opon. Regularna kontrola opon, w tym ich wieku, pomoże Wam zadbać o bezpieczeństwo na drodze i uniknąć nieprzyjemnych niespodzianek.
Kiedy wymiana opon jest wymagana prawnie?
W Polsce nie istnieje prawny obowiązek sezonowej wymiany opon na zimowe lub letnie. Kierowcy mogą przez cały rok korzystać z opon letnich, pod warunkiem że spełniają one wymogi techniczne, takie jak odpowiednia głębokość bieżnika i brak uszkodzeń.
Jednakże przepisy określają minimalne wymagania dotyczące stanu opon:
Minimalna głębokość bieżnika dla samochodów osobowych minimalna dopuszczalna głębokość bieżnika wynosi 1,6 mm. Jazda na oponach z płytszym bieżnikiem jest niezgodna z prawem i może skutkować mandatem oraz zatrzymaniem dowodu rejestracyjnego.
Stan techniczny opon: Opony nie mogą posiadać widocznych uszkodzeń, takich jak pęknięcia, wybrzuszenia czy przecięcia, które mogą zagrażać bezpieczeństwu jazdy.
Choć brak jest obowiązku wymiany opon na zimowe, zaleca się dostosowanie ogumienia do warunków atmosferycznych. Opony zimowe zapewniają lepszą przyczepność i krótszą drogę hamowania w niskich temperaturach oraz na śliskich nawierzchniach. Warto również pamiętać, że w niektórych krajach europejskich, takich jak Niemcy czy Austria, istnieje obowiązek stosowania opon zimowych w określonych warunkach lub terminach.
Opony a sezonowość – kiedy zmieniać na opony letnie lub zimowe?
Opony powinno zmieniać się zgodnie z zasadą:
Na letnie - gdy średnia dobowa temperatura utrzymuje się na poziomie nie niższym niż 7°C.
Na zimowe - gdy średnia temperatura dobowa spadnie poniżej 7°C.
Jakie są konsekwencje jazdy na zużytych oponach?
Jazda na zużytych oponach niesie ze sobą szereg poważnych konsekwencji, które mogą wpływają na bezpieczeństwo, komfort jazdy oraz koszty eksploatacji pojazdu:
Zwiększone ryzyko poślizgu i aquaplaningu - zużyte opony z płytkim bieżnikiem nie są w stanie skutecznie odprowadzać wody, co zwiększy ryzyko poślizgu na mokrej nawierzchni. Z kolei, utrata przyczepności spowodowana wodą zbierającą się pod oponami, może prowadzić do utraty kontroli nad pojazdem i wypadku.
Wydłużona droga hamowania - opony ze zużytym bieżnikiem mają znacznie gorszą przyczepność, co bezpośrednio wpływa na wydłużenie drogi hamowania. W sytuacjach awaryjnych każda dodatkowa sekunda ma ogromne znaczenie – dłuższa droga hamowania zwiększa ryzyko kolizji, zwłaszcza na mokrej lub śliskiej nawierzchni.
Zmniejszona stabilność pojazdu - stare lub zużyte opony mogą prowadzić do utraty stabilności samochodu, szczególnie podczas pokonywania zakrętów lub przy większych prędkościach. To powoduje, że trudniej jest zapanować nad samochodem i zwiększa się ryzyko wypadku.
Większe ryzyko pęknięcia opony - opony, które są zużyte, a zwłaszcza te, które mają widoczne pęknięcia lub wybrzuszenia, są bardziej narażone na nagłe pęknięcie podczas jazdy. To może prowadzić do utraty kontroli nad pojazdem, a w skrajnych przypadkach nawet do poważnego wypadku.
Mandat i zatrzymanie dowodu rejestracyjnego - jazda na oponach, których bieżnik jest płytszy niż minimalna dopuszczalna głębokość (1,6 mm), jest niezgodna z prawem. W przypadku kontroli drogowej możecie zostać ukarani mandatem, a policja może zatrzymać dowód rejestracyjny pojazdu.
Zwiększone zużycie paliwa - opony o nierównomiernym zużyciu lub niewłaściwym ciśnieniu powietrza zwiększają opory toczenia, co prowadzi do większego zużycia paliwa. To nie tylko obciąża finanse, ale także przyczynia się do większej emisji spalin, co negatywnie wpływa na środowisko.
Gorsza trakcja w trudnych warunkach - zużyte opony mają znacznie słabszą przyczepność, szczególnie na śniegu, lodzie lub błocie. W takich warunkach utrzymanie kontroli nad pojazdem staje się trudniejsze, co zwiększa ryzyko kolizji lub wypadku.
