Czujnik temperatury silnika to niewielki, ale bardzo istotny element, który wpływa na prawidłową pracę jednostki napędowej. Odpowiada za przekazywanie informacji o temperaturze cieczy chłodzącej do sterownika, a jego awaria może prowadzić do przegrzewania silnika, zwiększonego spalania czy trudności z odpalaniem. Dowiedzcie się, jak rozpoznać objawy uszkodzenia czujnika, jak go sprawdzić i kiedy warto go wymienić.
Czujnik temperatury – co to takiego?
Czujnik temperatury silnika, nazywany też czujnikiem temperatury płynu chłodzącego (CTS – Coolant Temperature Sensor), to niewielki, ale bardzo ważny element układu chłodzenia i sterowania pracą silnika. Jego głównym zadaniem jest monitorowanie temperatury cieczy chłodzącej i przekazywanie tej informacji do sterownika silnika (ECU).
Na podstawie danych z czujnika, komputer pokładowy może odpowiednio dobierać mieszankę paliwowo-powietrzną, kąt zapłonu, a także kontrolować pracę wentylatora chłodnicy czy w niektórych przypadkach – wtrysk paliwa.
Jeśli czujnik działa prawidłowo, silnik nagrzewa się optymalnie, zużycie paliwa pozostaje w normie, a jednostka napędowa nie jest przeciążana. Gdy jednak zaczyna szwankować – mogą pojawić się problemy z odpalaniem, nierówną pracą silnika czy błędnym wskazaniem temperatury na zegarach.
Gdzie znajduje się czujnik temperatury?
Czujnik temperatury silnika zazwyczaj znajduje się w pobliżu termostatu, czyli w miejscu, gdzie najłatwiej odczytać temperaturę płynu chłodzącego. W większości samochodów jest on wkręcony bezpośrednio w blok silnika, głowicę cylindra lub obudowę termostatu.
W silnikach benzynowych i diesla najczęściej spotkacie go w okolicy górnego przewodu chłodnicy, zaraz obok króćca wodnego. Czasem umieszczony jest w kolektorze dolotowym lub w głowicy, gdzie krąży płyn chłodzący.
W niektórych modelach samochodów stosuje się dwa czujniki – jeden do ECU (sterownika silnika), a drugi do wskaźnika temperatury na desce rozdzielczej. W takim przypadku oba są umieszczone w różnych punktach układu chłodzenia, więc jeśli szukacie konkretnego – warto wcześniej sprawdzić schemat techniczny waszego pojazdu.
Jakie są objawy uszkodzonego czujnika temperatury?
Uszkodzony czujnik temperatury silnika może dawać wiele niepokojących objawów, które łatwo pomylić z innymi usterkami. Przede wszystkim możecie zauważyć problemy z odpalaniem auta – zarówno na zimnym, jak i ciepłym silniku. Silnik może kręcić, ale nie „zaskakuje” lub uruchamia się z opóźnieniem.
Kolejnym symptomem jest nierówna praca jednostki napędowej – obroty mogą falować, silnik może przerywać albo dławić się w trakcie jazdy. Wzrośnie także zużycie paliwa, ponieważ sterownik ECU otrzymuje błędne informacje o temperaturze i źle dobiera skład mieszanki paliwowo-powietrznej.
Na desce rozdzielczej może również pojawić się kontrolka „Check Engine”, a wskaźnik temperatury może zacząć wskazywać skrajne wartości – np. przegrzanie, mimo że silnik pracuje normalnie lub przeciwnie – utrzymuje niską temperaturę, choć auto jest już dawno nagrzane.
W dłuższej perspektywie ignorowanie tych objawów może prowadzić do poważniejszych usterek, np. uszkodzenia katalizatora, nadmiernego zużycia silnika czy problemów z układem chłodzenia.
Jak sprawdzić czujnik temperatury?
Nie potrzebujecie do tego specjalistycznego sprzętu – wystarczy Wam podstawowa wiedza i kilka narzędzi. Zacznijcie od podpięcia auta pod komputer diagnostyczny, jeśli czujnik przekazuje błędne dane do sterownika ECU, pojawi się odpowiedni kod błędu – np. P0115 (usterka obwodu czujnika temperatury płynu chłodzącego).
Kolejny krok to pomiar oporu czujnika przy pomocy multimetru. Czujnik temperatury to zazwyczaj termistor – jego opór zmienia się w zależności od temperatury. Odczytujecie wartości oporu przy zimnym silniku (np. 2000–3000 Om w 20°C), a następnie po jego nagrzaniu (np. 200–300 Om w 90°C). Jeśli wartości są poza zakresem lub nie zmieniają się – czujnik prawdopodobnie jest uszkodzony.
Możecie też sprawdzić, jak zachowuje się wskaźnik temperatury na desce rozdzielczej – jeśli od razu po uruchomieniu auta pokazuje maksymalną temperaturę lub w ogóle się nie rusza, to znak, że czujnik nie działa prawidłowo. Pamiętajcie, że niektóre auta mają dwa czujniki: jeden do wskaźnika, drugi do ECU – więc diagnoza musi być precyzyjna.
Kiedy wymienić czujnik temperatury?
Czujnik temperatury silnika powinien zostać wymieniony, gdy pojawią się wyraźne objawy jego nieprawidłowego działania, takie jak:
błędne wskazania temperatury na desce rozdzielczej (np. wskazówka stale na zimno lub maksymalna temperatura tuż po odpaleniu),
zwiększone zużycie paliwa i problemy z mieszanką paliwowo-powietrzną (sterownik może „myśleć”, że silnik jest zimny i niepotrzebnie wzbogaca mieszankę),
problemy z odpalaniem zimnego lub nagrzanego silnika,
uruchomienie wentylatora chłodnicy „na zimno” lub jego brak przy gorącym silniku,
komunikaty błędu ECU związane z temperaturą cieczy chłodzącej.
Wymiana jest też wskazana profilaktycznie, gdy czujnik jest mocno skorodowany, uszkodzony mechanicznie lub przewody są popękane lub wykonujecie większy serwis układu chłodzenia (np. wymiana termostatu, płynu, pompy cieczy) – warto wtedy wymienić czujnik „przy okazji”.
Pamiętajcie, że czujnik temperatury to niedrogi element, a jego awaria może wpłynąć na pracę całego silnika. Dlatego lepiej nie czekać, aż całkiem odmówi posłuszeństwa.
Jak wymienić samodzielnie czujnik temperatury silnika?
Wymiana czujnika temperatury silnika nie należy do najtrudniejszych zadań i można ją przeprowadzić samodzielnie, jeśli macie podstawowe narzędzia i odrobinę wiedzy technicznej.
Zanim zaczniecie, upewnijcie się, że silnik jest zimny – to bardzo ważne, ponieważ będziecie pracować przy układzie chłodzenia, który pod ciśnieniem i w wysokiej temperaturze może być niebezpieczny.
Najpierw zlokalizujcie czujnik temperatury – najczęściej znajduje się on w pobliżu termostatu lub w kolektorze dolotowym. W niektórych modelach będzie potrzebny demontaż osłony silnika lub innych elementów, by się do niego dostać. Odłączcie złącze elektryczne, a następnie ostrożnie wykręćcie czujnik kluczem nasadowym. Może wypłynąć odrobina płynu chłodniczego – przygotujcie się na to, mając pod ręką pojemnik i szmatki.
Nowy czujnik należy zamontować w miejsce starego, najlepiej z nową uszczelką (jeśli występuje). Po dokręceniu czujnika, podłączcie złącze i uzupełnijcie poziom płynu chłodniczego, jeśli ubyło. Na koniec uruchomcie silnik i obserwujcie pracę układu – upewnijcie się, że nie ma wycieków, a temperatura silnika odczytywana jest prawidłowo.
Ile kosztuje nowy czujnik temperatury?
Nowy czujnik temperatury silnika to stosunkowo niedrogi element. Średnie ceny wahają się w zależności od modelu auta, producenta części i technologii czujnika.
Tańsze zamienniki mogą kosztować od 30 do 60 zł, części renomowanych producentów zazwyczaj 70–120 zł, a czujniki zintegrowane z obudową termostatu lub dodatkowymi funkcjami mogą kosztować nawet 150–250 zł.
Do tego warto doliczyć koszt montażu, jeśli nie robicie tego samodzielnie – w warsztacie może to być dodatkowe 50–100 zł w zależności od dostępu do czujnika w konkretnym modelu auta.
Czy można jeździć z uszkodzonym czujnikiem?
Teoretycznie da się jeździć z uszkodzonym czujnikiem temperatury silnika, ale to zły pomysł, który może skończyć się poważną awarią.
Czujnik odpowiada za przekazywanie informacji o temperaturze płynu chłodzącego do sterownika silnika i deski rozdzielczej. Gdy przestaje działać prawidłowo, komputer może błędnie dobierać mieszankę paliwowo-powietrzną, opóźniać włączenie wentylatora chłodnicy albo uniemożliwić osiągnięcie optymalnej temperatury pracy silnika. To z kolei prowadzi do zwiększonego zużycia paliwa, gorszej pracy silnika, a w skrajnym przypadku – jego przegrzania.
Aby uniknąć awarii czujnika, warto regularnie:
kontrolować stan płynu chłodniczego – jego niski poziom lub zanieczyszczenie mogą prowadzić do błędnych wskazań czujnika,
unikać jazdy z przegrzanym silnikiem – wysoka temperatura może uszkodzić sam czujnik,
czyścić złącza elektryczne – korozja lub zaśniedziałe styki często powodują zakłócenia w odczycie temperatury,
reagować na kontrolki na desce rozdzielczej – jeśli zapala się "check engine" lub wskaźnik temperatury pokazuje skrajne wartości, to znak, że coś jest nie tak.
Uszkodzony czujnik warto wymienić jak najszybciej, bo jego awaria może prowadzić do znacznie poważniejszych (i droższych) problemów.
