Niegdyś nie przywiązywano tak dużej uwagi do zachowania samochodu podczas zderzenia. Bezpieczeństwo pasażerów w czasie wypadku stanowiło drugorzędną kwestię dla inżynierów. Na szczęście czasy się zmieniły, a w współczesnych samochodach chroni nas m.in. strefa kontrolowanego zgniotu.
Co to jest strefa kontrolowanego zgniotu?
Strefa kontrolowanego zgniotu w samochodzie osobowym, to obszar, który w przewidziany sposób ulega odkształceniu w wyniku zderzenia z przeszkodą. Jej zadaniem jest ochrona pasażerów w trakcie jazdy samochodem.
Pierwsza strefa zgniotu została skonstruowana przez Bela Barenyi w 1959 roku dla koncernu Daimler-Benz. Pierwszą, specjalnie zaprojektowaną strefę zgniotu otrzymał Mercedes W111, a wcześniej testowano ją w Mercedesie W180. Od tego momentu pomysły na projekt skutecznej strefy zgniotu znacznie ewoluowały, ale ich podstawowe założenia odnosiły się do pierwowzoru austriackiego inżyniera.
Jak działa strefa kontrolowanego zgniotu?
Strefa kontrolowanego zgniotu przyjmuje na swój obszar energię uderzenia i częściowo ją pochłania, jednocześnie ją wytrącając. Jej zadaniem jest zmniejszenie siły uderzenia przenoszonego na ramę kabiny oraz ograniczenie negatywnego wpływu wypadku na pasażerów, którzy znajdują się w aucie.
Strefę zgniotu wyznacza ta część pojazdu, która bezpośrednio styka się z przeszkodą i ulega znacznej deformacji w pierwszej kolejności. Uderzenie powoduje powstawanie wgnieceń oraz zagięć metalowych elementów, a niekiedy nawet miejscowe sprasowanie karoserii.
Zgniot elementów samochodowych, które są najbardziej oddalone od kabiny, zabezpiecza przed naruszeniem centralnej i integralnej z pasażerskim obszarem części, która będzie chronić osoby w pojeździe.
Możecie tego nie wiedzieć, ale nadwozie, które w wyniku zderzenia uległo mocnej deformacji, będzie bezpieczniejsze od tego, które doznało o wiele mniejszych uszkodzeń. Im obszerniejsza strefa zgniotu, tym bardziej wydłużony czas zderzenia, a także zmniejszona siła działająca na pojazd i większa ochrona pasażerów.
Gdzie znajduje się strefa kontrolowanego zgniotu?
Strefa kontrolowanego zgniotu w aucie znajduje się nie tylko z przodu, ale również w tylnej części pojazdu, na wypadek uderzenia w tył. Jest umiejscowiona zarówno w przednim i tylnym fragmencie auta, tuż przed kabiną pasażerską. Takie rozmieszczenie zapewnia największą ochronę osobom poruszającym się pojazdem.
Samochód można podzielić na trzy strefy bezpieczeństwa biernego:
- Przednia strefa zgniotu – znajduje się w obszarze od krawędzi przedniego zderzaka do przegrody czołowej, oddziela komorę silnika od kabiny pasażerskiej. Strefa przejmuje energię uderzenia z przodu lub z boku w przednią część pojazdu.
- Strefa przeżycia – kabinę pasażerską otacza się solidną ramą, która ma zapewnić pasażerom przetrwanie wypadku. Strefa przejmuje energię kolizji z każdej strony, zwłaszcza z uderzenia bocznego.
- Tylna strefa zgniotu – znajduje się w obszarze od krawędzi tylnego zderzaka do grodzi, która separuje kabinę bagażnika. Strefa przejmuje energię uderzenia tylnego i bocznego w tylną część pojazdu.
Jakie są jeszcze elementy bezpieczeństwa biernego w aucie?
Poza strefami kontrolowanego zgniotu w samochodach znajdują się również inne elementy bezpieczeństwa biernego:
- Bezpieczna, klejona szyba czołowa.
- Pasy bezpieczeństwa.
- Napinacze pasów bezpieczeństwa.
- Foteliki samochodowe dla dzieci.
- Poduszki powietrzne.
- Łamana kolumna kierownicy.
- Zagłówki foteli.
- Zbiornik paliwa zamontowany poza strefami zgniotu.
- Wzmocnienia drzwi, dachu oraz podłogi, które chronią kabinę pasażerską.
- Brak ostrych krawędzi oraz elementów wnętrza.
- Elementy wyposażenia wykonane z nietoksycznych i niepalnych materiałów.
Czy we współczesnych samochodach są strefy zgniotu?
Współczesne samochody są produkowane z myślą o jak najskuteczniejszej ochronie pasażerów i kierowcy, a także pieszych, którzy mogą mieć bezpośredni kontakt z pojazdem.
Już we wczesnym etapie konstrukcji uwzględnia się strefy kontrolowanego zgniotu.
Strefa kontrolowanego zgniotu czy jest testowana w testach NCAP?
Testy zderzeniowe są przeprowadzane przez różne instytucje, a ich celem jest zbadanie jak zachowują się systemy bezpieczeństwa biernego w poszczególnych modelach samochodów. Zajmuje się tym m.in. Europejski Program Oceny Nowych Samochodów, czyli Euro NCAP.
Crash testy są przeprowadzane w warunkach laboratoryjnych, tworząc scenariusz zderzenia maszyny z przeszkodą. Uderzenie jest filmowane profesjonalną kamerą rejestrującą 1000 klatek na sekundę. W samochodzie, który bierze udział w teście zderzeniowym, znajdują się manekiny z czujnikami, imitujące ludzi, a dodatkowo w wnętrzu rozmieszczone są inne rejestratory, które pozwalają na zapisanie dokładnego obrazu zachowania auta w trakcie kolizji.
Dane z crash testów są dokładnie analizowane i publikowane, a ich wyniki określa się za pomocą gwiazdek bezpieczeństwa.
